Zboża ozime osiągają plony o około 20 do 30% wyższe od jarych zbóż, więc są bardziej opłacalne jeżeli chodzi o ekonomię . Jednakże uprawa zbóż ozimych w porównaniu z uprawą zbóż jarych wiąże się z wyższym ryzykiem całkowitej utraty plonów poprzez wymarznięcia lub wygnicia z powodu zbyt dużej ilości wody wiosną.
1. Pszenica ozima.
Ma największe wymagania glebowe i płodozmianowe ze wszystkich zbóż. Najlepsze kompleksy glebowo-rolnicze do uprawy to: pszenny bardzo dobry, pszenny dobry oraz pszenny górski.
Najlepszymi przedplonami do uprawy są rośliny strączkowe, rzepak ozimy, okopowe, kukurydza na kiszonkę oraz motylkowe wieloletnie.
Sposób przygotowania stanowiska zależy od zwięzłości gleby jakimi dysponuje gospodarstwo. Po przedplonach wcześnie schodzących z pola należy wykonać podorywkę, która zatrzymuje wilgoć w glebie i sprzyja kiełkowaniu. W niektórych warunkach siedliskowych dobre efekty uzyskuje się stosując uprawę bezorkową.
Wysokość nawożenia mineralnego uzależniona jest od zasobności gleby. Nawożenie potasowo-fosforowe powinno wynosić 40-100 kg P 205 i 120 kg K2O na 1 Ha. Nawożenie azotowe stosuje się w zależności od jakości gleby 80-160kg czystego składnika na 1ha. Azot najlepiej stosować w trzech dawkach.
Duży wpływ na poziom plonowania ma optymalny termin siewu, który w zależności od regionu przypada pomiędzy 15 września a 5 października. Zalecany siew to 300-500 nasion na m2 w zależności od warunków. W przypadku opóźnionego siewu należy zwiększyć normy o 10%. Głębokość siewu powinien wynosić 2-3cm na glebach cięższych , 3-4cm na glebach lżejszych.
Zwalczanie chwastów należy przeprowadzać zgodnie z zaleceniami Instytutu ochrony roślin a także z instrukcją( etykietą).
- Pszenżyto
Wymagania glebowe pszenżyta są mniejsze niż pszenicy, dlatego z powodzeniem może być uprawiane na glebach dobrych jak również na glebach słabszych zaliczanych do kompleksu żytniego. Przedplony zalecane są te same jak przy pszenicy, toleruje również z dobrym skutkiem przedplony zbożowe. Sposób przygotowania stanowiska zależy od zwięzłości gleby oraz maszyn jakimi dysponuje gospodarstwo.
Optymalny odczyn gleby dla pszenżyta wynosi 5,5-6,5 pH. Gleby o niższym pH powinny być wapnowane.
Wysokość nawożenia mineralnego uzależniona jest od zasobności gleby, stanowiska i przewidywanego plonu dlatego należy przeprowadzać systematyczne badania gleby.
Nawozy fosforowe i potasowe należy stosować w całości przedsiewnie, 60-90 kg/Ha P205 i 80-120kg/Ha K2O.
Azot najlepiej stosować w 2 dawkach.
Optymalny termin siewu to pomiędzy 5 września a 5 października. Opóźnienie siewu wpływa negatywnie na jakość i wysokość plonu.
- Jęczmień
Jest najmniej zimotrwały ze wszystkich zbóż i bez okrywy snieźnej znosi mrozy do-10 stopni celcjusza. Może być uprawiany na glebach kompleksu żytniego dobrego o odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym (pH 5,5-7). Najlepszymi przedplonami są rośliny strączkowe, rzepak ozimy oraz wczesne ziemniaki.
Po przedplonach wcześnie schodzących z pola należy wykonać talerzowanie i orkę siewną.
Jęczmień ozimy ze względu na słaby system korzeniowy ma duże wymagania nawozowe zwłaszcza na glebach słabszych. Nawozy fosforowe i potasowe należy wykonać w całości przedsiewnie od 50-80 kg/ha P205 i 80-120 kg /ha K2O., azotowe 80-100 kg czystego składnika na ha .
Optymalny termin siewu ma duży wpływ na poziom plonowania, przypada pomiędzy 10-25 września. Zalecany siew 350-450 nasion na m2. Głębokość 3-5cm , rozstaw 10-15 cm.
- Żyto.
Ma najmniejsze wymagania glebowe ze zbóż. Jest tolerancyjne co do pH gleby. Ze względu na silnie rozbudowany system korzeniowy jest mniej wrażliwe na niedobory wody. Najlepszymi przedplonami do uprawy są rośliny strączkowe , ziemniaki, owies i jęczmień.
Po przedplonach wcześnie schodzących z pola należy wykonać pełny zespół upraw pożniwnych. Wybór metody uprawy gleby powinien zapewnić terminowy siew i równomierne wschody nasion.
Należy przeprowadzać systematyczne badanie zasobności gleby aby ustalić wysokość nawożenia mineralnego.
Nawozy fosforowe i potasowe należy stosować w całości przedsiewnie 40-80 kg/ha P205 i 60-100 kg/ha K2O.
Nawożenie azotowe: 60-90 kg/ zystego składnika na 1 ha. Na glebach słabszych powinno być zastosowane nawożenie jesienne , resztę dawki stosuje się wiosną.
Żyto jest mało tolerancyjne na opóźnienie siewu i powinno przed zimą osiągnąć pełnię krzewienia.
Optymalny termin siewu w zależności od regionu przypada pomiędzy 15-30 września. Zalecany wysiew 300-500 nasion na m2. Głębokość siewu 2-3cm w rozstawie 12-15 cm.
Jeżeli chodzi o wszystkie gatunki normy wysiewu kg/ha zróżnicowane są w dużym stopniu od masy tysiąca nasion MTN dlatego należy ją każdorazowo wyliczyć wg podanego wzoru.:
Masa tysiąca ziaren (g) x norma wysiewu (szt/m2) / zdolność kiełkowania (%).